На почетокот на октомври Meta објави план со кој корисниците во Европа можеа да одберат претплата ако не сакаа да бидат цели на таргетирано рекламирање. Овој план сега нема да функционира. Европскиот борд за заштита на податоци објави дека забраната за таргетирано рекламирање ќе биде на сцена во сите 30 држави членки на Европската економска зона (European Economic Area).
Забраната за таргетираното рекламирање доаѓа на барање на Норвешката агенција за заштита на податоци Datatilsynet. Агенцијата побара забраната која требаше да трае до 3 ноември, да се продолжи на неопределено време. Привремената мерка за забрана за таргетираното рекламирање беше донесена во јули 2023.
Како дојде до забраната за таргетирано рекламирање
Под притисок на новите правила за користење во Европа, Meta во октомври претстави нов план, со кој компанијата требаше да ги надмине проблемите во Унијата. Facebook и Instagram требаше да имаат два различни начини за користење за Европјаните.
Корисниците кои не сакаат нивните податоци да бидат собирани и обработувани за таргетирано рекламирање можеа да платат претплата. Тие кои сакаа да ги користат друштвените мрежи без да платат остануваше да продолжат да ги користат како досега; Ќе ги користат бесплатно, но за ова ќе мораа да продолжат да дозволуваат користење на персонализирани реклами.
Премиум моделот e без реклами, но доаѓа со прилично висока претплата. Во зависност од тоа од каде ќе ја купат претплата, таа ќе чини 9,99 евра или 12,99 евра месечно. Односно, ако корисниците ја купат претплатата преку веб, треба да платат 9,99 евра, ако платат од Google Play или AppStore во цената ќе биде додадена и провизијата која ја наплаќаат Apple и Google.
Во првата најава беше објавено дека цената ќе биде за еден профил, без разлика дали е Facebook или Instagram. За дополнителен профил „врзан“ во „Account Center“ ќе се доплаќа. Оваа промена ќе се реализира во иднина. До 1 март 2024, цените се како што се најавени. Од 1 март за секој дополнителен профил ќе се доплаќаат 6 евра, односно 8 евра. Цената повторно зависи од начинот на кој е направено плаќањето.
Тоа беше планот на Meta кој од 1 ноември нема повеќе да функционира.
Не постои легален начин да се даде дозвола за користење на таргетирано рекламирање
Според тонот на соопштението, се чини дека одлуката за забраната за таргетирано рекламирање е изненадување за Meta.
„Meta веќе објави дека ќе им даде на луѓето во ЕУ и ЕЕО можност да се согласат, и во ноември ќе понудиме претплата за да бидеме усогласени со законските барања.
Членките на Европскиот борд за заштита на податоци се свесни за овој план со недели и веќе бевме целосно ангажирани со нив за да дојдеме до задоволителен исход за сите страни. Овој развој неоправдано го игнорира тој внимателен и огромен регулаторен процес,“ вели претставникот на Meta за Register.
Сепак, Норвешката агенција за заштита на податоци воопшто не смета дека можноста за претплата на Meta ќе биде во согласност со GDPR. Секако нема да биде доволно да ја подигнат забраната. Главна причина за одлуката на норвешката агенција се недоволните напори за соодветно информирање на корисниците за таргетираното рекламирање. Дополнително доведен е во прашање и целиот начин на вакво рекламирање
Во минатото некои компании во Европа веќе користеле образложение дека на своите корисници им овозможуваат избор помеѓу претплата и реклами. Еден пример е австрискиот весник Der Standard кој веќе го користи овој модел. Сепак балансот на моќ е значително различен кога Meta е во прашање.
Дали „плати или ок“ е прифатливо треба да се разгледува за секој случај посебно, смета Тобиас Џудин од Datatilsynet. Поради тоа што билансот на моќ помеѓу корисниците и Meta е значително на страна на Meta, ќе биде многу тешко да се покаже дека корисниците ја дават согласноста доброволно.
Meta на корисниците во Европа ќе им овозможи да платат користење без таргетирани реклами или да продолжат бесплатно да ја користат платформата. Компанијата веројатно се надева дека најголем дел од корисниците ќе одберат да продолжат бесплатно да ги користат Facebook и Instagram. Сепак за ова да биде легално и во согласност со GDPR, согласноста мора да биде дадена доброволно и без притисок. Договорите во кои не може да се преговара, или ако една од страните е во значително подредена положба се необврзувачки и неважечки според правото на ЕУ.
Крај за таргетирано рекламирање?
Крајот на таргетираното рекламирање во Европа требаше да биде во јануари 2023 година. Тогаш Мета беше казнета со 390 милиони евра за нарушување на заштитата на податоците. Одлуката беше донесена на иста жалба како барањето на Норвешката агенција за заштита на податоци. Ова требаше да биде предупредување не само за мета туку за сите AdTech компании кои работат во Европа, додава Џудин.
„Веќе во декември 2022 година, обврзувачките одлуки на EDPB објаснија дека договорот не е соодветна правна основа за обработка на лични податоци што ги врши Meta за таргетирано рекламирање.“, рече претседателот на EDPB, Ану Талус. „Покрај ова, Комисијата за заштита на податоци утврди дека Meta не покажува усогласеност со наредбите наметнати на крајот на минатата година. Крајно време е Мета да го усогласи обработувањето на податоци и да престане со незаконската обработка“.
Одлична анализа на состојбата и сите предизвици за Meta се достапни на LinkedIn профилот на Александер Ханиф од Think Privacy.
„Со оглед на тоа што корисниците на Meta имаат инвестирано значително време и енергија во своите Instagram и Facebook профили ова создава значителен притисок (присила) врз овие корисници да платат претплата или да дадат согласност за обработка на нивните лични податоци за целите на таргетирано рекламирање. Во спротивно ќе изгубат пристап до нивните сметки…
Не може да дозволиме основните права да станат стока за трговија, каде што оние кои можат да си дозволат да платат за услуги имаат право на приватност и заштита на податоците, додека оние кои не можат да си го дозволат тоа, се обврзани да платат откажувајќи се од своите основни права.
Тоа е спротивно на сѐ за што ЕУ се залага, и ќе создаде двостепен систем за човекови права.“, вели Александер Ханиф.
Една од алтернативите кои Meta може да ги примени е да го замени таргетираното рекламирање со контекстуално рекламирање или бренд рекламирање. Колку ова ќе влијае на заработката веројатно ќе дознаеме во иднина. Ако забраната за таргетирано рекламирање успее да остане на сила тоа, ќе биде крај за оваа пракса која требаше да се забрани од поодамна.
Стани премиум член и доби пристап до сите содржини, специјален попуст на над 2.200 производи во ИТ маркет, верификуван профил и можност за огласување на ИТ Огласник. Плус ќе го поддржиш медиумот кој го градиме цели 16 години!
Доколку веќе имаш премиум членство, најави се тука.
