За Владислава Савчук, 2022-та секогаш беше годината во која таа и нејзиниот маж Павел планираа да ја напуштат Русија и да се преселат некаде надвор. И двајцата веќе неколку години работат во ИТ индустријата – Владислава како технички писател во гејминг индустријата, а Павел во полето на програмскиот маркетинг. Првично, планирале да ја напуштат Русија на почетокот на 2020-та година – но тогаш набрзо започнува КОВИД-19 пандемијата и тие не можат да го реализираат овој план.
Во периодот кој следел, Владислава, која е по потекло од соседната Белорусија, се соочува со уште еден предизвик – а тоа е средување на потребните документи за да може да работи во Русија. Откако успешно го завршува ова во 2021-ва година, заедно со Павел се подготвуваат за следниот чекор, а почетокот на руската агресија врз Украина во февруари 2022-та пак, само го забрзува овој процес.
“2022 беше годината кога планиравме да финализираме се и да се иселиме. И некако работите се случија на еден начин кој не ни беше во плановите. Мојата компанија реши да го напушти рускиот пазар и таа понуди преселба и избор меѓу Ерменија и Србија. Веќе имавме некои пријатели во Нови Сад и Белград, и сметавме дека ќе биде полесно да го научиме јазикот и да се интегрираме во локалната култура. Па ја донесовме одлуката да се преселима во Србија,“ раскажува Владислава.
Приказната на Владислава и Павел е само една од многуте на илјадници руски ИТ професионалци кои ја напуштаат земјата во текот на 2022-та. Според последните податоци, минатата година од Русија се иселуваат повеќе од 100 илјади ИТ работници – дел привремено, но дел и за постојано.
Според руската некомерцијална асоцијација за електронски комуникации (РАЕК), во „првиот бран“, односно веднаш по почетокот на војната , Русија ја напуштиле околу 50 до 70 илјади информатичари. Во септември 2022 пак, односно по прогласувањето на делумна мобилизација, доаѓа и „вториот бран“, за време на кој Русија ја напушаат уште толку, ако не и повеќе ИТ професионалци.
Според Форбс Русија, досега околу 31 процент од руските ИТ специјалисти веќе се преселиле во друга земја или планираат планираат да го направат тоа во рок од една година.
Србија меѓу 5-те најпримамливи дестинации за руските информатичари
Како најпопуларни дестинации за оваа миграција, пак, се јавуваат Ерменија, Грузија, Турција, Србија и Казахстан. Според досегашното искуство на Владислава, условите кои Србија им ги нуди на руските информатичари се и повеќе од добри во однос на истите кои дотогаш ги имале во Русија.
“ИТ инфраструктурата е некаде помеѓу Русија/Белорусија и Европа – барем онаа до која можеме да пристапиме. Повеќето веб-страници имаат англиски превод, општото ниво на англискиот јазик е доста високо и се чини дека има една силна склоност кон градење на е-општеството. Сервисниот сектор ме потсетува на Белорусија пред неколку години, на почетокот на ИТ подемот таму: функционира добро, но нуди помала разновидност,“ додава таа.
Сепак, за време на досегашниот престој таа и нејзиниот маж исто така се соочиле и со одредени недостатоци и ограничувања.
“Функционалноста на нашите дебитните картички е многу ограничена поради фактот што сè уште не сме жители. Па така, не можеме да плаќаме сметки онлајн или да префрламе пари на и од сметките. Но, гледам дека постои опција за тоа, па се надеваме дека допрва ќе бидеме во можност да ја тестираме оваа функционалност,“ вели Владислава.
За 40-годишниот Иван од Москва, кој во Белград се сели минатата пролет пак, постоеле повеќе причини за да ја избере Србија како негова нова дестинација.
“Имаше неколку причини за ова: директните летови, толеранцијата кон руските државјани, сличноста на јазикот, бесплатното образование за деца, лесната конверзија на различни валути, вклучително и криптовалутите, како и нискиот финансиски праг за добивање на дозвола за престој,“ раскажува Иван.
Причините за напуштањето на Русија пак, тој ги донесува пред се поради последиците од сето она што се случува како резултат на војната во Украина.
“Стана јасно дека избувнувањето на војната ќе доведе до влошување на економската и политичката состојба на Русија, како и до деградација во областа на образованието и ИТ. Бидејќи опсегот на мојата професионална активност лежи во областа на ИТ и блокчејн, тогаш и јас спаѓам под кривична одговорност, а дополнително изолацијата на земјата и ограничениот пристап до интернет неминовно ќе доведеше до недостаток на побарувачка за мојата работа,“ додава тој.
Бидејќи Иван веќе четири години работел на далечина, по преселбата во Србија немало потреба да го менува својот работодавец. Се надева дека и останатите земји од регионот, вклучувајќи ја тука и Македонија, ќе го следат примерот на Србија кога станува збор за привлекувањето на руски информатичари.
“Побарувачката за мојата професија останува висока, а работата ми овозможува далечински формат, при што работните проекти може да се најдат преку социјалните мрежи, агенциите и моите контакти. Исто така, се надевам дека и Македонија би можела да го следи овој пример и да воведе поедноставен систем за давање дозвола за престој на руски државјани – тоа е многу важно и посакувано од руските ИТ и другите професионалци,“ порачува Иван.
Трансфер на знаење и развој на српската ИТ индустрија
Изминатата година руските државјани во Србија основале речиси 800 компании, при што предничат оние од ИТ индустријата, пренесуваат српските медиуми. Според самите српски власти, доминантната ИТ активност меѓу новоотворените компании на руски граѓани значително ќе ја зголеми конкурентноста на Србија на сите пазари на кои работат овие ИТ професионалци.
Србија исто така веќе неколку години активно се обидува да привлече квалификувани ИТ работници со тоа што носи проактивни мерки за оние странци и професионалци кои што сакаат да престојуваат во земјата, велат од српската невладина организација „Национална алијанса за локален економски развој“ (НАЛЕД).
“Има процедура која е поставена со цел да се олесни сместувањето на ИТ експерти и разни професионалци и сметаме дека севкупно заедницата има големи придобивки од тоа. Пред напливот на Руси, владата размислуваше за различни субвенции и за тоа како да привлече квалификувана работна сила за работа во Србија, дигитални номади, потоа за даночни ослободувања и донесување слични мерки. Така што, уште пред војната ја имавме оваа идеја и размислувавме како да привлечеме ваков тип на работна сила, особено во ИТ секторот,“ велат од НАЛЕД.
Додека повеќето од овие ИТ професионалци најчесто работат за други пазари, од НАЛЕД очекуваат дека сето ова ќе може да придонесе на долг рок за развојот на ИТ индустријата во земјата.
„Тие се со седиште во Србија, но работат за многу други пазари. Генерално очекуваме дека тоа ќе има позитивен ефект – настрана од поскапувањата на недвижностите во Србија за што сите се вознемирени – тука може да има позитивен трансфер и споделување на знаење и се надеваме дека ќе видиме повеќе од тоа. Дефинитивно очекуваме дека некои од нив ќе останат тука дури и на подолго време,“ потенцираат од НАЛЕД.
Мислењето го дели и српската министерка за наука, технолошки развој и иновации, Јелена Беговиќ, која порачува дека во Србија се добредојдени сите оние кои можат да понудат нешто ново и квалитетно.
“Сите различни експерти и култури можат да придонесат за квалитетот на нашиот екосистем. Јас сум научник, така што за мене сите се добредојдени во земјата,“ заклучува Беговиќ.
Стани премиум член и доби пристап до сите содржини, специјален попуст на над 2.200 производи во ИТ маркет, верификуван профил и можност за огласување на ИТ Огласник. Плус ќе го поддржиш медиумот кој го градиме цели 16 години!
Доколку веќе имаш премиум членство, најави се тука.
Netcetera 
